Vandaag is het in Roemenië (en wellicht in de hele orthodoxe wereld, ik heb het even niet gegoogled) Allerheiligen, in het Roemeens sâmbăta morților. Letterlijk betekent dat de zaterdag van/voor de doden. Een andere naam is moșii de iarnă (winter-voorgeslacht) in tegenstelling tot moșii de primavară in de lente, want dan is er nog een dodenzaterdag.
Roemeense doden worden flink herdacht. Na een overlijden organiseren de nabestaanden traditioneel een aantal herdenkingsgelegenheden (parastas) in intervallen van een week tot een paar maanden tot eens per jaar, afhankelijk van hoe lang het overlijden geleden is.
En twee keer per jaar is er dus gelegenheid om alle doden nog eens te herdenken. Dat gebeurt met een speciale kerkdienst. Wij als christenen met gewillige geest en zwak vlees kwamen vanochtend aankakken toen de dienst nèt was afgelopen, maar het belangrijkste hebben we kunnen toch kunnen doen. Het gaat er namelijk om dat je, voor het zieleheil of in naam van de doden in je familie, aalmoezen uitdeelt.
Deze aalmoezen zijn vaak in natura in de vorm van een speciaal soort koude havermout met poedersuiker, colivă, die je formeel hoort uit te delen aan behoeftigen maar in de praktijk komt iedere medekerkganger in aanmerking. Het kerkplein op de foto hieronder is op deze zaterdag vol met mensen, de pomana (aalmoes) wordt op tafels gezet en uitgedeeld aan wachtende armen of medekerkgangers. Er is ook een flink aantal zigeunervrouwen met kinderen, en slonzige burgers voor wie dit soort gelegenheden een buitenkansje is.
Je kunt wijwater tappen uit een enorm vat wat gezegend is door een (hoge) geestelijke. Wij hebben in het gebouwtje naast de kerk een paar kaarsjes aangestoken (mijn favoriete traditie) voor de doden, maar ook voor de levenden.
Zo gaat dat in Roemenië. Het was hartstikke druk en ook wij mochten huiswaarts keren met wat colivă. Beste lezer, ik wens je een lang en gelukkig leven toe. Maar weet dat er na dat leven in Roemenië aan je wordt gedacht!
Net uw blog ontdekt, en een traantje gelaten.. ben in Boekarest geboren maar in ’89 , toen ik 15 jaar was, vertrokken naar Nederland met mijn ouders, en kort nadien in Belgie gevestigd . Mama is vorige jaar gestorven in Roemenië, en dit artikel heeft mij aan alles herinnerd van “parastas, pomana”en dergelijke, heb ik ook moeten doen voor mama, en het voet toch wel als een herinnering, het voelt alsof je nog iets kan betekenen voor diegene die overleden is . Ben al zo lang weg, en ben niet vaak teruggegaan, en toch mis ik mijn land en tradities ontzettend . Blij om uw blog te ontdekken, ben al twee dagen in bed , zwaar ziek, en het lezen van uw woorden heeft een big smile op mijn gezicht en in mijn hart getoverd !
Hartelijk dank voor het bericht – en veel beterschap!