Slijp de zwaarden en haal de maliënkolders uit het vet! Kans op een eerste Roemeens-Nederlandse oorlog!

De eerste grensincidenten hebben al plaatsgevonden: vijftien vaderlandse vrachtwagens met bloemproducten zijn aan de Roemeense grens tegengehouden. De Roemeense president heeft op de televee enig verband met ‘Schengen’ ontkend, om vervolgens doodleuk aan te kondigen dat na de bloembollen zeer streng gecontroleerd gaat worden op melkproducten.

Nu blijkt dat Nederland (grootste buitenlandse investeerder in Roemenië) halsstarrig weigert voor toetreding van Roemenie en Bulgarije te stemmen is in Roemenië gekrakeel losgebarsten. In de Nederlandse pers heb ik daar hoegenaamd niets over gelezen (behalve in De Telegraaf, maar die lees ik niet), dus het is tijd voor duiding.

In het toetredingsverdrag van Roemenië (EU-lid sinds 2007) staat een aantal voorwaarden voor toetreding tot het Schengengebied, bekend van het douaneloze reizen. Zelf vind ik de douane altijd wel leuk en spannend, maar daar wordt in brede kring blijkbaar anders over gedacht. Zo komt het dus dat Roemenië na ettelijke controles en bezoeken van onder andere Europarlementariërs, en praktische ondersteuning van onder andere Nederland en Duitsland voldoet aan al die voorwaarden uit dat verdrag. En dat zijn technische voorwaarden: je moet goede spullen en goede procedures hebben, daar komt het op neer.

Roemenië heeft nu dus een state of the art-grensbewaking waar andere EU-landen een puntje aan kunnen zuigen. Dat wordt door niemand bestreden. Punt is alleen dat Roemenië ook een probleem heeft met corruptie en niet in de laatste plaats onder douanebeambten. Dit jaar alleen al zijn er in Roemenië meer dan 150 douaniers en grenspolitieagenten opgepakt wegens verdenking van corruptie.

Ook die corruptie wordt door niemand ontkend. Waarom denkt Roemenië dan toch aanspraak te maken op lidmaatschap van het Schengengebied? Omdat corruptie een ander verhaal is. Corruptie staat namelijk nergens in de voorwaarden. En om nu tijdens het spel de regels te veranderen druist volgens de Roemenen in tegen de in Europa zo bejubelde rechtmatigheid.

Daar hebben de Roemenen overigens helemaal gelijk in. Toch kan het zijn, dat het probleem van het aan de kant zetten van beginselen wegens nóg grotere problemen voor lief moet worden genomen. Stel, een ondernemer spreekt met een producent af dat hij alleen diens tomaten koopt als ze er mooi rood uitzien. Als bij levering blijkt dat de kleur weliswaar in orde is maar dat een deel van de partij gifstoffen bevat, zal de ondernemer de koop toch weigeren. Het is toch op z’n minst raar om een zeer relevant en zelfs bepalend probleem voor de toepassing van een bepaald beleid buiten beschouwing te laten, alleen omdat het bij het opstellen van dat beleid geen aandacht had gekregen.

Overigens had het probleem voorkomen kunnen worden als men destijds de juiste voorwaarden had gesteld. Was voor alle partijen goed geweest. Maar ik vermoed dat men bij het opstellen van de toetredingsvoorwaarden de politieke vingers niet wilde branden aan criteria over al of niet toelaatbare niveaus van corruptie.

Wat is trouwens het probleem met die corruptie? Het schrikbeeld van een tsunami van Roemenen is irrelevant. Immers, Roemenen mogen dankzij hun EU-burgerschap nu al door de hele EU reizen (alleen niet overal werken). Een identiteitskaart is voldoende. Het probleem ligt erin dat Roemenië na toetreding tot het Schengengebied een fiks deel van de EU-buitengrenzen zal beheren. Als Oekraïense sigarettensmokkelaars of Kazachse mensenhandelaars zomaar de EU binnen kunnen komen door de Roemeense douane wat centjes toe te stoppen, zijn de rapen gaar. Overigens geldt dit in nog sterkere mate voor de Bulgaren, die aan de poort zitten van de zogenaamde ‘Turkijeroute’ voor immigranten uit Afrika. Daarom wordt Griekenland momenteel in ruime mate wordt bijgestaan door het EU-douanegezelschap Frontex.

De oplossing, vraagt u? Die leveren wij graag. Aangezien de pijn hem zit bij de personele kant van de grensbewaking in Roemenië, kan Roemenië het beste voor een aantal jaar de operationele leiding over de grensposten aan de jongens van Frontex overdoen. Die zijn vast ook niet totaal onomkoopbaar, maar geven de Europese onderbuik een veel beter gevoel. Tegelijkertijd kan er met Europees geld dat de Roemenen toch al krijgen maar niet uitgeven eindelijk eens het justitie-apparaat op de schop gaan. Als men in de Europese Raad deze twee extra voorwaarden kan afspreken (Frontex aan de grens en justitie op de schop) dan kan iedereen weer rustig gaan slapen en heeft de Roemeen in de straat meer winst dan met de huidige overeenkomst. De enige verliezers zijn dan de corrupte grensbewakers.