De grootste Nederlandse kenner van Roemeense literatuur heet volgens mij Jan Willem Bos. Hij vertaalt Roemeense literatuur en poëzie en houdt ook een website bij van wat er zoal over Roemenië verschijnt in Nederland. En alsof dat nog niet genoeg is, houdt hij zich ook onledig met het samenstellen van Nederlands-Roemeense (en vice versa) woordenboeken – een algemeen én een juridisch woordenboek.

Deze besnorde held – in het dagelijks leven tolk voor Roemeense boeven in het Nederlandse justitie-apparaat – heeft begin jaren tachtig een tijdje in Roemenië gewoond. Prompt legde Ceaușescu’s Securitate een dossier over hem aan. Daar stond eigenlijk niets in, zo bleek toen Bos het na de revolutie kon inzien, maar hij heeft er toch een boekje over geschreven.

Dat boek is nu in het Roemeens vertaald (uitgeverij Trei) en die vertaling werd een paar weken geleden gepresenteerd in boekhandel Bastilia, aan Piața Romană. Ik erheen, hoewel ik eigenlijk de boekhouding moest doen.

Van links naar rechts: een vriendelijke mevrouw van de uitgeverij, ambassadeur Van Bonzel, de man zelve, de heer Tănase en mevrouw Blandiana.

Dat het om een evenement van gewicht ging, bewees het aanwezige volk. Ik telde in het propvolle zaaltje minstens twee bekende journalistenhoofden, ’s lands bekendste dissidentdichteres Ana Blandiana hield een warm verhaal, de publicist en tv-persoonlijkheid Stelian Tănase gaf duiding en de Nederlandse ambassadeur roemde Bos als cultuurdrager. En zo is het. Dissidenttechnisch moge het dossier dan weinig opmerkelijks bevatten (volgens Bos zelf), hoe hij het beschrijft en de destijdse sfeer in Boekarest neerzet is de eigenlijke kracht van het boek (volgens de andere sprekers). Ik heb het werkje zelf niet gelezen maar zo’n beetje wel alle andere Bosboekjes, dus ik begrijp wat die sprekers bedoelden. Zonder westers pedant of juist overdreven inlevend te doen, kan Jan Willem Bos in een paar zinnen een situatie beschrijven, op een manier zodat niet-ingewijden zeggen: Aha, zo zit het! en kenners zeggen: Inderdaad, zo zit het precies!

Nou wil het toeval, dat ook oud-ambassadeur Coen Stork z’n Securitatedossier is verboekt in Roemenië (uitgeverij Humanitas), eerder dit jaar. Stork was eind jaren tachtig ambassadeur in Boekarest. Hij werd een bijkans mythische persoonlijkheid door op zijn fietsje dissidenten te bezoeken. Uiteraard heeft de geheime dienst een pil van een dossier over de man aangelegd. Ook dit boek heb ik niet gelezen (druk, druk!) maar ik stel me een soort ‘Das Leben der Anderen’ in boekvorm voor.

Overigens schijnt Stork ergens familie te zijn van een andere boekmaker over Roemenië: Jaap Scholten, die in zijn Kameraad Baron vertelt over de zielige Transsylvaanse Hongaarse adel die met de komst van de communisten uit hun kastelen werden geschopt.

Zo…u heeft deze zomer weer wat te doen op het strand!