Het gaat niet goed met het ANI. Het nationale integriteitsagentschap is al een tijdje in het nieuws, omdat rechters en politici deze jeugdige instelling vleugellam hebben gemaakt. Het Agenția Natională de Integritate is opgericht bij wet van 28 mei 2007 (Wet 144/2007), mede in het kader van de toetreding tot de Europese Unie op 1 januari van dat jaar.

Het is nu echter vrijwel zeker afgelopen met de belangrijkste wapens van het ANI, namelijk de openbaarheid van de vermogens van politici/dignitarissen en het zelfstandig graven daarin naar ongerechtigheden. Nadat het constitutioneel hof een belangrijk deel van de ANI-wet ongrondwettelijk had verklaard (volgens de krant Evenimentul Zilei omdat ook de vermogens van rechters onder de loep werden gehouden) had de volksvertegenwoordiging een aangepaste, gehavende maar nog toonbare wet aangenomen.

De Roemeense Senaat echter heeft vervolgens vakkundig het ontleedmes gehanteerd waarna het ANI uitgebeend door het leven moet. De Roemeense president heeft de bevoegdheid om de wet terug te sturen naar het parlement in plaats van te ondertekenen, dat heeft hij gedaan waarna de senatoren er nogmaals het mes in hebben gezet.

Vooral voor de pers is dit jammer, want die maakte altijd smeuïge verhalen van de jaarlijkse vermogensdeclaraties. “Minister X heeft wel 3 huizen en 5 auto’s – waar doet ‘ie het van?” Officieel verdient een minister nog geen 2000 euro per maand, maar natuurlijk zijn het allemaal handige zakenlui. Als je niet voor jezelf kunt zorgen word je in Roemenië echt geen minister.

Als buitenstaander vraag je je af, waarom iedere verdiende cent dan ook op straat moet komen te liggen? Als ik minister was, zou ik ook niet willen dat iedereen wist wat ik op de bank had staan. Dat thema heeft in de nationale pers wel aandacht gekregen. Maar de redenering luidt: “Waar zoveel corruptie is als bij ons, moeten er ook forse maatregelen worden gebruikt.” Maximale transparantie dus. Het amputeren van het integriteitsagentschap heeft dan ook veel mediastof doen opwaaien. Naar verluidt is men ook in Brussel niet zo in zijn nopjes met deze ontwikkeling.

 Ik vind het zelf juist wel prettig dat het ANI achter de schermen verdwijnt. Bij problemen kan een rechterlijke instantie worden ingeschakeld nu het ANI zelf nauwelijks nog onderzoek mag doen, dus dat is wel een vertragende factor. Er moet voor gewaakt worden dat de corruptiebestrijding over de hele linie niet inzakt, maar ik denk niet dat de tot nu toe constante media-exposure de strijd tegen onwettig vergaarde vermogens goed doet. Want als ieder tweede huis een krantenkop wordt, dan devalueren de echt brandende kwesties vanzelf mee. En als Roemenië iets niet kan gebruiken is het nog meer onverschilligheid.