Tagarchief: economie

Luister voor duistere Duitser

En opeens sloeg op verkiezingsavond de stemming om. Ik zat in een barretje met wat vrienden die wegens pas gebaard de deur nauwelijks uitkomen. We keken naar het Nederlands elftal dat wat Balten over de grasmat joeg, in afwachting van de Exit Poll. Roemenië heeft notoir onbetrouwbare peilingen van tevoren, dus ook bij deze presidentsverkiezingen hoorde je pas om 9 uur ’s avonds wat betrouwbaarder cijfers.

Klaus Johannis

borrowed from psnews.ro An der Nase eines mannes erkennt man seinen Iohannis

Uit deelcijfers gedurende de dag was geen verrassend beeld naar voren gekomen: de gedoodverfde kandidaat Victor Ponta (ook zittend premier) lag op kop. Zijn traditionele achterban – ouderen, uitkeringsgenieters en ambtenaren – had bij het krieken van de dag al de stembussen bezocht.

Maar ’s avonds bleek op wie de middagploeg (stedelingen en de vele Roemenen in het buitenland) had gestemd, en dat was niet op Ponta. Ongeloof wolkte door het barretje toen de verschillende polls Klaus Johannis op winst zetten. Kon niet waar wezen. Grapje. Vergissing. Maar lo & behold: een uurtje later gooide het campagnehoofd van de PSD (Ponta’s partij), de charmante schurk Liviu Dragnea, al de doek in de ring. Keurige Klaus had gewonnen.

Het contrast tussen beide kandidaten had niet groter kunnen zijn: Ponta een arrogante, goed gebekte balkanboy met een enorme machtsbasis, zittend premier. Johannis, burgemeester van een provinciestad, inkeurig, etnisch Duitser en van weinig woorden. De afkeer die de Roemeense stemmers bleken te hebben van machtsspelletjes, nepotisme en clan-arrogantie was groter dan de reserves tegenover het totaal gebrek aan regerings- of buitenlandervaring van Houten Klaus.

En nu zit heel Roemenië zich af te vragen op wie ze eigenlijk hebben gestemd. Klaus ging daags na de verkiezingen een potje tennissen. Zijn vrouw ging gewoon naar haar werk op een school. Bij een signeersessie van ’s mans autobiografie stonden de rijen tot de overkant. Bleek een erg saai boek te zijn.

Veel mensen houden hun hart vast of Johannis niet zal wegzakken in het moeras van de corruptiestructuren die de Roemeense politiek beheersen en wijzen op het lot van de eveneens goedwillende Emil Constantinescu, die zich na zijn ambtstermijn (1996-2000) overwonnen verklaarde door het systeem. Anderen vrezen dat hij steun zal zoeken bij de al net zo corrupte traditionele tegenstanders van de PSD, de PD-L onder leiding van ene Blaga (bijgenaamd The Hutt).

Toch zijn de eerste resultaten bemoedigend. Koud verkozen kreeg Johannis het voor elkaar dat het schurkenparlement als makke lammetjes een wetsontwerp (dat de amnistie verruimde) wegstemden en de parlementaire immuniteit van een stel schurkencollega’s opheven zodat deze door de hermandad kon worden ingerekend. Dus we zijn vreselijk benieuwd. Wordt Johannis de man die Roemenië op het goede spoor richting rechtsstaat houdt en van de weeromstuit de directe investeringen aantrekt? Of kruipt het drijfzand hem al om de gepoetste molières?

De verliezers, die zo ruiterlijk en snel de nederlaag hebben toegegeven, weten het ook niet. Premier Ponta is op vakantie in Abu Dhabi, terwijl de begroting al lang op indienen wacht. De lagere echelons binnen de PSD ruiken bloed en roepen om een buitengewoon congres. Moet de regering nu aftreden en de kans op het verdelen van leuke geldjes verliezen? Of aanblijven en impopulariteit incasseren? Johannis’ onverwachte overwinning heeft alle plannen in de war geschopt.

Investitionen

Ik mocht gisteravond met baas Adrian mee naar een forumavond voor Duitse en Oostenrijkse investeerders, in een conferentiecentrum buiten de stad. Ik kon prima voor een Duitser doorgaan, maar ik spreek het nauwelijks. Adi spreekt goed Duits, maar hij lijkt er in de verste verten niet op. Een prima duo dus. Voor de gelegenheid had ik ook visitekaartjes gekregen, waarop stond: junior lawyer. Niet gek, voor een derdejaars. Ik heb wel eerlijk verteld dat ik nog maar een studentje ben.

De forumleden hadden allemaal wel iets te melden. Zo hoorden we van een expert, dat zelfs na deze droge zomer en met dus een kleine oogst, de akkerbouw nog steeds een winstgevende onderneming is. De grond is in Roemenië nog steeds erg goedkoop (zo’n 2000 € per vierkante meter zei hij) en ook arbeid is een goedkope factor. Bovendien is de grond in grote delen van het land erg vruchtbaar. Veeteelt was trouwens een slecht idee, wegens de hoge voerprijzen en de lage vleesprijzen.

Ondertussen zat de hele zaal stiekem te e-mailen met hun ZwarteBessen.

Over het Roemeense onderwijs hoorden we dat hier een grote kans lag, maar helaas worden er geen ingenieurs meer opgeleid en ook geen vaklui. Terwijl daar schreeuwende behoefte aan is in heel Europa en Roemenië juist op dit gebied zo’n mooie traditie had.

Gevraagd naar belemmeringen voor directe buitenlandse investeringen, gaven de forumleden aan dat Roemenië in de eerste plaats lijdt onder een imagoprobleem. De politieke troebelen van de afgelopen maanden hebben investeerders erg afgeschrikt, hoewel individuele investeringen helemaal niet beïnvloed hoeven te worden door hoe de politieke vlag erbij hangt.

Overigens wist buurman Yannick, een Duitser die werkt bij een zonne-energiebedrijf, te melden dat in Roemenië eenderde van het landbouwareaal van 1,5 miljoen hectare braak ligt. En dat je met 50.000 hectare aan ‘Photovoltaic Farms’ het hele land van stroom kan voorzien. Overigens heeft Roemenië nu al 30% groene stroom, vanwege de waterkrachtcentrales.

Een aardig stukje over recente politieke ontwikkelingen (in het Engels) trouwens hier.

Het was vandaag trouwens lekker 30 graden hier. Lang leve zonne-energie 🙂

 

Een lekker lage staatsschuld

Sommige infographics zijn gewoon statistiekporno. Deze bijvoorbeeld http://www.nrc.nl/interactieve-kaart-economische-crisis-in-de-eu/ is een lust voor het oog en je ziet meteen dat Roemenië er heus niet het slechtst voorstaat in de EU. Afgezien van het feit dat we het armste EU-land zijn.

Af en toe lees ik in de Roemeense pers tevreden teksten als: ‘Wij werden altijd als de economische onderknuppels van Europa beschouwd, maar kijk die Grieken en Spanjaarden nou eens nat gaan terwijl wij op tijd hebben bezuinigd’. Roemenen zijn in collectief absoluut niet borstklopperig, dus een dergelijk bericht wil wat zeggen.

Toch is het aardig om de Roemeense stand van zaken eens te annoteren. Eerst die staatsschuld, want dat is in Roemenië een gewichtige kwestie. Onder dictator Ceaușescu heeft het land jaren kromgelegen omdat het regime per se autarkisch wilde zijn en geen buitenlandse verplichtingen hebben. Jarenlang werd de export kunstmatig hoog gehouden en de import heel laag, er werd honger geleden maar toen de revolutie uitbrak was de buitenlandse schuld nul. En die is dus in de 22 jaar sinds de revolutie gestegen tot 30% van het BNP, weinig in vergelijking met vele landen (voor Nederland is het percentage 62,7) maar je begrijpt dat de gemiddelde Roemeen er niet blij mee is. Die heeft jarenlang gebrek geleden en ziet nu politici al dat geld verpatsen.

De Roemeense werkloosheid lag in 2010 op 7,3 en dat is maar 0,5 procentpunt hoger dan in 2001. Vergeleken met de meer dan 20% Spanjaarden zonder werk is dit een prima prestatie. Helaas zijn de Roemeense statistieken niet een goede afspiegeling van de werkelijkheid (over de Spaanse weet ik het niet). Het overheidsapparaat (belastingdienst, arbeidsinspectie, gemeentelijke diensten en vele andere) is erg zwak in Roemenië en veel mensen werken helemaal of voor een groot deel zwart. Die komen dus niet voor in de officiële statistieken.

Tot slot het begrotingstekort. Ook dat is een Europese middenmoter maar dat is niet aan de Roemeense regering te danken. Toen het goed ging (grofweg 2004-2008) vond de regering het leuk om geheel procyclisch met geld te smijten, maar bij het aanbreken van de crisis moest snel het IMF worden gebeld om een gierend uit de klauwen lopende begroting te fatsoeneren. De vertegenwoordiger van die club, de heer Jeffrey Franks, is in Roemenië sinds 2009 bijna wekelijks in het nieuws en fungeert als boeman of redder van het vaderland, afhankelijk van de waan van de dag. Enfin, de regering moest van het IMF toen flink bezuinigen en heeft de ambtenarensalarissen met 25% gekort. De btw is verhoogd naar 24% toen het constitutioneel hof het belasten van de pensioenen verbood.

De Roemeense regering was (en is) helaas niet in staat tot het nemen van meer specifieke maatregelen. Voor fiscale finetuning, een hogere fiscale discipline of gericht stimuleringsbeleid is de overheid veel te zwak. De paardemiddelen van het IMF hebben, samen met het alom geprezen bestuur van de nationale bank, de rust in de Roemeense economie gehouden. Als in de rest van Europa straks de groei weer begint zal Roemenië daar een jaar achteraan hobbelen, maar ome Jeffrey heeft het land behoed voor Griekse toestanden.