Bij wijze van autoplagiaat (ik zit met de tentamens) een stukje dat ik net heb opgestuurd naar de Alfred Mozer-stichting voor hun nieuwsbrief:

Na de toetreding tot de Europese Unie in 2007 hebben internationale organisaties hun inspanningen in Roemenië afgebouwd, hoewel de democratie er nog steeds wankel op zijn benen staat als zelfs de president de justitiële verbeteringen onder vuur neemt.

De Europese Commissie heeft ook na toetreding nog wat invloed bij de Roemeense regering. Van tijd tot tijd worden er rapporten geproduceerd op onder andere het terrein van justitie. Die rapporten zijn voor Nederland munitie om Roemenië voorlopig uit het Schengengebied te weren, vanwege gebrekkige rechtszekerheid voor burgers en bedrijven en onvoldoende resultaten in de strijd tegen corruptie.

Cruciaal in de strijd tegen corruptie is de inspanning van het speciale anticorruptieparket. De anticorruptie-procureurs hebben vooral de afgelopen twee jaar een groot aantal strafklachten ingediend en er zijn nu ook veroordelingen van politici losgekomen. President Băsescu was tot voor kort een grote steun voor de procureurs, die het moeten opnemen tegen een gevestigde orde van partijbaronnen.

Maar op 21 december liet Băsescu in een interview ineens een geheel ander geluid horen. In een koerswending van 180 graden spuide hij scherpe kritiek op het anticorruptieparket. De president vond dat procureurs in het vervolg maar zelf verantwoordelijk moeten gesteld voor de imagoschade van beschuldigde politici. Ook begon hij erover dat rechters persoonlijk aansprakelijk moeten worden gesteld voor gerechtelijke dwalingen, iets dat gelukkig in geen enkel EU-land het geval is omdat het de positie van de rechterlijke macht ernstig in gevaar zou brengen. Als slagroom op de taart opperde Traian Băsescu dat verzoeken om opheffing van de immuniteit van parlementsleden – om strafvervolging te kunnen instellen – maar weer inhoudelijk door politici moesten worden beoordeeld. Dit na een jarenlang debat waarin hij juist verdedigde dat politici zich niet inhoudelijk met justitie moeten bemoeien. 

Waarom deze kennelijke koerswijziging? De civil society staat op zijn achterste benen. De Schotse Roemeniëwatcher Tom Gallagher vermoedde in de krant România Liberă van 3 januari puur politiek opportunisme: de baronnen van wie de partij van de president afhankelijk is worden mogelijk zenuwachtig en dreigen hun steun in te trekken. En nu de EU met de eurocrisis en het Hongaarse Orbanregime wel wat anders aan zijn hoofd heeft, zou Băsescu zijn kans schoon zien.

De ontwikkelingen laten in ieder geval duidelijk zien dat Roemenië ook na toetreding tot de EU veel steun nodig heeft om op de goede weg te blijven. Want ook nu nog kan de klok weer worden teruggedraaid.